کد مطلب:140618 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:239
مسؤولیت زنان پس از عاشورا
گذشت كه بیست سال حكومت معاویه بر مسلمانان، آنان را از هویت اسلامی، انسانی
خود تهی كرده بود. حساسیت آنان را در مقابل ظلم و ستم، فساد و فحشا و بی عدالتی و حق كشی از بین برده بود و در یك سخن از بیشتر مسلمانان انسانهای زبون، بی خاصیت، تسلیم و شكم پرست ساخته بود. مرگ معاویه و روی كار آمدن یزید نیز بر وخامت اوضاع افزود، چرا كه یزید بر خلاف پدرش حتی ظواهر اسلامی را رعایت نمی كرد. ادامه این وضع در مدت كوتاهی سبب فراموشی اسلام می گردید. بنابراین حفظ و بقای اسلام در گرو ایجاد تحول و انقلابی در روح و جان مردم بود، حركتی كه وجدانهای خفته آنان را بیدار كند، حساسیت از دست رفته آنان را در مقابل ظلم و جور و فساد و پایمال شدن احكام نورانی اسلام به آنان بازگرداند و برای همیشه روحیه آزادگی، ظلم ستیزی و مبارزه با مفاسد اجتماعی و سیاسی را در میان مسلمانان و جامعه اسلامی زنده و پایدار نگه دارد، تا برای همیشه تاریخ، حفظ و بقای اسلام تضمین گردد در آن شرایط حركتی می توانست در فكر و اندیشه مردم تحول ایجاد كند و پیروز گردد كه؛ اولاً: توان برانگیختن حساسیتهای از دست رفته و ضعیف شده توده های مسلمان را داشته باشد، و بتواند وجدانهای خفته آنان را بیدار كند. ثانیاً: همه شهرهای قلمرو كشور اسلامی را پوشش دهد و صدای خود را به مراكز مهم آن برساند. ثالثاً: از سرعت عمل بسیار زیاد برخوردار باشد تا بتواند، دستگاه تبلیغاتی قوی و نیرومند امویان را در موضع انفعال قرار دهد و پیش از آنكه آنان به فكر چاره جویی و طرح نقشه و برنامه برآیند، كار از كار گذشته باشد، در غیر این صورت مقهور دستگاه تبلیغاتی امویان قرار خواهد گرفت و كاری از پیش نخواهد برد. امام حسین(ع) با الهام از علم غیب برای این كار بهترین شیوه ممكن را برگزید. او این بخش از نهضت و قیام خود را به عهده اهل بیت خویش كه اكثریت قریب به اتفاق آنان را زنان و دختران تشكیل می دادند، واگذار كرد. آنان نیز توانستند در كمترین مدت به بهترین شیوه، پیام امام حسین(ع) را به سراسر قلمرو اسلامی برسانند، چرا كه: الف. اهل بیت امام حسین(ع) همه چیز لازم را برای برانگیختن حساسیت مردم و بیدار كردن آنان در اختیار داشتند. از یك سو سرهای مقدس شهدا كه از بهترین و برگزیده ترین اشخاص بودند و در پیشاپیش آنان سر مقدس امام حسین(ع) فرزند پیامبر(ص) قرار داشت، همراه كاروان اسیران در شهرهای گوناگون حركت می كرد. و از سوی دیگر كودكان معصوم و بی گناه و زنان حرم رسول خدا(ص) در پی آنان در حركت بودند و از سوی سوم سخنان كوبنده و هشداردهنده زنان در مواقع مناسب در عمق جانهای مسلمانان نفوذ می كرد. مجموعه این عوامل بهترین و مؤثرترین عامل برای بیدار كردن وجدانهای خفته مسلمانان بود. ب. اهل بیت امام(ع) در مدت كوتاهی سه شهر عمده و مهم كشور اسلامی را زیر پوشش تبلیغاتی خود گرفتند. آنان ابتدا وارد كوفه گردیدند. كوفه زمانی مهمترین شهر سیاسی و نظامی كشور اسلامی به شمار می آمد و در آن شهر جنگ آورانی سكونت داشتند كه فتوحات اسلامی به دست آنان و پدرانشان انجام گرفته بود و هنوز هم از اهمیت نظامی ویژه ای برخوردار بود. كاروان اسیران پس از كوفه وارد دمشق مركز حكومت یزید گردیدند و صدای مظلومیت خود را در پایگاه ظلم و بی داد به گوش مردم رساندند و پس از آن وارد مدینه محل سكونت خود گردیدند. مدینه نیز به لحاظ قبر مقدس پیامبر(ص) از نظر مسلمانان از جایگاه ویژه ای برخوردار بود. علاوه بر این سه شهر مهم در مسیر خود از كوفه به شام از شهرهای گوناگونی عبور كردند. ورود اهل بیت امام حسین(ع) به هر شهر به گونه ای بود كه تمام اهالی آن شهرها باخبرمی شدند و پس از مدت كوتاهی در جریان جزییات حادثه كربلا و جنایات یزید قرارمی گرفتند. ج. معاویه در زمان حكومتش برای سرپوش نهادن بر جنایات خویش از شیوه های گوناگونی استفاده می كرد. او بسیاری از جنایات خود را مخفیانه انجام می داد. از این رو بیشتر جنایات او بر مسلمانان پوشیده بود و شاید تاكنون نیز پوشیده باشد. گروهی را نیز با تهمت و افترا مستحق و سزاوار زندان، شكنجه و كشته شدن معرفی می كرد و به این وسیله تا حد زیادی از زشتی اعمال خود می كاست. در مواردی نیز بر اثر شایعه سازی حوادث را به صورتهای گوناگون در میان مردم منتشر می كرد. این امر سبب می شد تا كسی به صورت قطعی نتواند حوادث را به معاویه نسبت دهد. نمونه كارهای معاویه در كشتن حجر بن عدی و یارانش و عمرو بن حمق آشكار است. ولی یزید پس از آنكه به حكومت رسید، آن چنان مغرور بود كه گمان می كرد می تواند ضربه نهایی را بر پیكر اسلام وارد كند و برای همیشه نام پیامبر اكرم(ص) و خاندان او را از صحنه روزگار محو نماید. به همین دلیل بود كه با چنان وضع فجیعی امام حسین(ع) را به شهادت رساند و اهل بیتش را به اسارت برد. او در آغاز كار اسلام را تمام شده می دید. لذا در مجلسی كه تشكیل داده بود، این اشعار را خواند:
«لیت اشیا خی ببدر شهدوا
جزع الخزرج من وقع
لاهلّوا و استهلّوا فرحا
ثم قالوا یا یزید لا
لعبت هاشم بالملك فلا
خبر جاءَ و لا وحی
لست من خندف ان لم انتقم
من بنی احمد ما كان
ای كاش خویشان و بزرگان من كه در جنگ بدر كشته شدند؛ زاری كردن قبیله خزرج را از نیزه ها می دیدند. در آن حال از شادی فریاد می زدند و می گفتند: ای یزید! دستت شل مباد. بنی هاشم با سلطنت بازی كردند، در حالی كه نه خبری آمد و نه وحی نازل شد. من از دودمان خندف نباشم، اگر انتقام نگیرم از فرزندان احمد به خاطر آنچه او انجام داد.» [1] .
ولی هنوز بیش از چند روز نگذشته بود كه یزید متوجه افتضاح خود گردید و تصمیم گرفت كه با خلاف گویی خود را از كشتن امام حسین(ع) تبرئه كند؛ ولی اهل بیت امام حسین(ع) آن چنان با سرعت و دقت كار خویش را انجام داده بودند كه یزید هیچ كاری در جهت تبرئه و بی گناه جلوه دادن خود نتوانست انجام دهد. از این رو تاریخ كربلا یكی از روشن ترین و واضح ترین مقاطع تاریخ صدر اسلام است. و حادثه ای است كه از دستبرد نفوذ دشمنان بیش از همه وقایع در امان مانده است و این نیست جز در پرتو فداكاری و ایثار بانوان و اهل بیت امام حسین(ع).
خود تهی كرده بود. حساسیت آنان را در مقابل ظلم و ستم، فساد و فحشا و بی عدالتی و حق كشی از بین برده بود و در یك سخن از بیشتر مسلمانان انسانهای زبون، بی خاصیت، تسلیم و شكم پرست ساخته بود. مرگ معاویه و روی كار آمدن یزید نیز بر وخامت اوضاع افزود، چرا كه یزید بر خلاف پدرش حتی ظواهر اسلامی را رعایت نمی كرد. ادامه این وضع در مدت كوتاهی سبب فراموشی اسلام می گردید. بنابراین حفظ و بقای اسلام در گرو ایجاد تحول و انقلابی در روح و جان مردم بود، حركتی كه وجدانهای خفته آنان را بیدار كند، حساسیت از دست رفته آنان را در مقابل ظلم و جور و فساد و پایمال شدن احكام نورانی اسلام به آنان بازگرداند و برای همیشه روحیه آزادگی، ظلم ستیزی و مبارزه با مفاسد اجتماعی و سیاسی را در میان مسلمانان و جامعه اسلامی زنده و پایدار نگه دارد، تا برای همیشه تاریخ، حفظ و بقای اسلام تضمین گردد در آن شرایط حركتی می توانست در فكر و اندیشه مردم تحول ایجاد كند و پیروز گردد كه؛ اولاً: توان برانگیختن حساسیتهای از دست رفته و ضعیف شده توده های مسلمان را داشته باشد، و بتواند وجدانهای خفته آنان را بیدار كند. ثانیاً: همه شهرهای قلمرو كشور اسلامی را پوشش دهد و صدای خود را به مراكز مهم آن برساند. ثالثاً: از سرعت عمل بسیار زیاد برخوردار باشد تا بتواند، دستگاه تبلیغاتی قوی و نیرومند امویان را در موضع انفعال قرار دهد و پیش از آنكه آنان به فكر چاره جویی و طرح نقشه و برنامه برآیند، كار از كار گذشته باشد، در غیر این صورت مقهور دستگاه تبلیغاتی امویان قرار خواهد گرفت و كاری از پیش نخواهد برد. امام حسین(ع) با الهام از علم غیب برای این كار بهترین شیوه ممكن را برگزید. او این بخش از نهضت و قیام خود را به عهده اهل بیت خویش كه اكثریت قریب به اتفاق آنان را زنان و دختران تشكیل می دادند، واگذار كرد. آنان نیز توانستند در كمترین مدت به بهترین شیوه، پیام امام حسین(ع) را به سراسر قلمرو اسلامی برسانند، چرا كه: الف. اهل بیت امام حسین(ع) همه چیز لازم را برای برانگیختن حساسیت مردم و بیدار كردن آنان در اختیار داشتند. از یك سو سرهای مقدس شهدا كه از بهترین و برگزیده ترین اشخاص بودند و در پیشاپیش آنان سر مقدس امام حسین(ع) فرزند پیامبر(ص) قرار داشت، همراه كاروان اسیران در شهرهای گوناگون حركت می كرد. و از سوی دیگر كودكان معصوم و بی گناه و زنان حرم رسول خدا(ص) در پی آنان در حركت بودند و از سوی سوم سخنان كوبنده و هشداردهنده زنان در مواقع مناسب در عمق جانهای مسلمانان نفوذ می كرد. مجموعه این عوامل بهترین و مؤثرترین عامل برای بیدار كردن وجدانهای خفته مسلمانان بود. ب. اهل بیت امام(ع) در مدت كوتاهی سه شهر عمده و مهم كشور اسلامی را زیر پوشش تبلیغاتی خود گرفتند. آنان ابتدا وارد كوفه گردیدند. كوفه زمانی مهمترین شهر سیاسی و نظامی كشور اسلامی به شمار می آمد و در آن شهر جنگ آورانی سكونت داشتند كه فتوحات اسلامی به دست آنان و پدرانشان انجام گرفته بود و هنوز هم از اهمیت نظامی ویژه ای برخوردار بود. كاروان اسیران پس از كوفه وارد دمشق مركز حكومت یزید گردیدند و صدای مظلومیت خود را در پایگاه ظلم و بی داد به گوش مردم رساندند و پس از آن وارد مدینه محل سكونت خود گردیدند. مدینه نیز به لحاظ قبر مقدس پیامبر(ص) از نظر مسلمانان از جایگاه ویژه ای برخوردار بود. علاوه بر این سه شهر مهم در مسیر خود از كوفه به شام از شهرهای گوناگونی عبور كردند. ورود اهل بیت امام حسین(ع) به هر شهر به گونه ای بود كه تمام اهالی آن شهرها باخبرمی شدند و پس از مدت كوتاهی در جریان جزییات حادثه كربلا و جنایات یزید قرارمی گرفتند. ج. معاویه در زمان حكومتش برای سرپوش نهادن بر جنایات خویش از شیوه های گوناگونی استفاده می كرد. او بسیاری از جنایات خود را مخفیانه انجام می داد. از این رو بیشتر جنایات او بر مسلمانان پوشیده بود و شاید تاكنون نیز پوشیده باشد. گروهی را نیز با تهمت و افترا مستحق و سزاوار زندان، شكنجه و كشته شدن معرفی می كرد و به این وسیله تا حد زیادی از زشتی اعمال خود می كاست. در مواردی نیز بر اثر شایعه سازی حوادث را به صورتهای گوناگون در میان مردم منتشر می كرد. این امر سبب می شد تا كسی به صورت قطعی نتواند حوادث را به معاویه نسبت دهد. نمونه كارهای معاویه در كشتن حجر بن عدی و یارانش و عمرو بن حمق آشكار است. ولی یزید پس از آنكه به حكومت رسید، آن چنان مغرور بود كه گمان می كرد می تواند ضربه نهایی را بر پیكر اسلام وارد كند و برای همیشه نام پیامبر اكرم(ص) و خاندان او را از صحنه روزگار محو نماید. به همین دلیل بود كه با چنان وضع فجیعی امام حسین(ع) را به شهادت رساند و اهل بیتش را به اسارت برد. او در آغاز كار اسلام را تمام شده می دید. لذا در مجلسی كه تشكیل داده بود، این اشعار را خواند:
«لیت اشیا خی ببدر شهدوا
جزع الخزرج من وقع
لاهلّوا و استهلّوا فرحا
ثم قالوا یا یزید لا
لعبت هاشم بالملك فلا
خبر جاءَ و لا وحی
لست من خندف ان لم انتقم
من بنی احمد ما كان
ای كاش خویشان و بزرگان من كه در جنگ بدر كشته شدند؛ زاری كردن قبیله خزرج را از نیزه ها می دیدند. در آن حال از شادی فریاد می زدند و می گفتند: ای یزید! دستت شل مباد. بنی هاشم با سلطنت بازی كردند، در حالی كه نه خبری آمد و نه وحی نازل شد. من از دودمان خندف نباشم، اگر انتقام نگیرم از فرزندان احمد به خاطر آنچه او انجام داد.» [1] .
ولی هنوز بیش از چند روز نگذشته بود كه یزید متوجه افتضاح خود گردید و تصمیم گرفت كه با خلاف گویی خود را از كشتن امام حسین(ع) تبرئه كند؛ ولی اهل بیت امام حسین(ع) آن چنان با سرعت و دقت كار خویش را انجام داده بودند كه یزید هیچ كاری در جهت تبرئه و بی گناه جلوه دادن خود نتوانست انجام دهد. از این رو تاریخ كربلا یكی از روشن ترین و واضح ترین مقاطع تاریخ صدر اسلام است. و حادثه ای است كه از دستبرد نفوذ دشمنان بیش از همه وقایع در امان مانده است و این نیست جز در پرتو فداكاری و ایثار بانوان و اهل بیت امام حسین(ع).
[1] سيدبن طاووس، همان، ص 79؛ عبدالرزاق المقرم، همان، ص 357.